Ở độ tuổi 54, ông Minh – một giáo viên về hưu sống tại Quảng Nam – vẫn giữ thói quen đi bộ mỗi sáng, chơi cờ tướng vào buổi chiều, và thường xuyên làm vườn vào cuối tuần. Trong mắt mọi người, ông là hình mẫu của một người cao tuổi khỏe mạnh, minh mẫn và lạc quan với cuộc sống. Thế nhưng, chỉ một buổi sáng đầu thu, khi ông đang tưới cây trong sân nhà, một hiện tượng lạ lẫm xảy ra khiến cả gia đình bàng hoàng: ông bỗng nhiên không nói được, cánh tay phải buông thõng, đôi mắt mơ hồ như không nhận thức rõ xung quanh.
 |
| Cơn thiếu máu não thoáng qua TIA |
Rất may mắn, chỉ sau khoảng 15 phút, các triệu chứng kỳ lạ đó biến mất hoàn toàn. Ông Minh trở lại trạng thái bình thường như chưa từng có điều gì xảy ra. Ban đầu, ông và vợ chỉ nghĩ đó là cơn tụt huyết áp nhẹ hoặc triệu chứng mệt mỏi thông thường. Tuy nhiên, theo lời khuyên của con trai đang làm bác sĩ nội thần kinh tại TP. Hồ Chí Minh, ông đã đến bệnh viện kiểm tra ngay trong ngày hôm đó. Kết quả khiến cả gia đình ngỡ ngàng: ông vừa trải qua một cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) – hay còn được ví như một “cảnh báo sớm” của đột quỵ.
TIA là gì và vì sao nó lại nguy hiểm đến thế?
Cơn thiếu máu não thoáng qua (Transient Ischemic Attack – TIA) là một rối loạn tạm thời trong hoạt động của não, xảy ra khi dòng máu cung cấp cho não bị tắc nghẽn trong thời gian ngắn, thường dưới 24 giờ, và thường là chỉ vài phút. Dù triệu chứng có thể biến mất hoàn toàn sau đó, nhưng chính đặc điểm “thoáng qua” lại dễ khiến người bệnh và cả người thân chủ quan, cho rằng không có gì nghiêm trọng.
Tuy nhiên, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), TIA không phải là một cơn chóng mặt nhẹ hay cảm giác hoa mắt do thiếu ngủ. Đây thực sự là một hồi chuông cảnh tỉnh: có tới 1/3 số người từng bị TIA sẽ trải qua đột quỵ thực sự trong vòng 1 năm, trong đó nhiều trường hợp xảy ra ngay trong 48 giờ đầu sau cơn TIA.
Những dấu hiệu của TIA thường bị bỏ qua
Điều làm cho TIA trở nên nguy hiểm hơn chính là biểu hiện dễ nhầm lẫn và nhanh chóng biến mất. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:
-
Đột ngột yếu hoặc tê liệt ở một bên mặt, tay hoặc chân.
-
Khó nói hoặc không hiểu người khác đang nói gì.
-
Mất thị lực tạm thời ở một hoặc cả hai mắt.
-
Chóng mặt, loạng choạng, mất thăng bằng.
-
Cảm giác kim châm hoặc tê rần ở đầu lưỡi và khoang miệng.
-
Đau đầu dữ dội, đột ngột mà không rõ nguyên nhân.
Nhiều người, giống như ông Minh, thường xem nhẹ những dấu hiệu trên và cho rằng mình chỉ bị “mệt mỏi thoáng qua” hoặc “trúng gió nhẹ.” Nhưng chính suy nghĩ này có thể khiến họ bỏ lỡ cơ hội vàng để ngăn chặn đột quỵ thực sự xảy ra.
Nguy cơ tiềm ẩn từ những thói quen tưởng chừng vô hại
Đột quỵ – và cả TIA – không chỉ xảy ra với người già hay người có tiền sử bệnh lý rõ ràng. Trên thực tế, các yếu tố nguy cơ chính gây ra TIA bao gồm:
-
Tăng huyết áp – “sát thủ thầm lặng” có thể không biểu hiện rõ ràng nhưng gây tổn thương não dần theo thời gian.
-
Rối loạn mỡ máu và tiểu đường, khiến mạch máu dễ bị tắc nghẽn.
-
Thói quen hút thuốc lá, sử dụng rượu bia thường xuyên.
-
Ít vận động, béo phì, ăn nhiều muối và chất béo bão hòa.
-
Rối loạn nhịp tim, đặc biệt là rung nhĩ, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
Một điểm đáng lưu ý là nguy cơ bị đột quỵ sẽ tăng gấp 9 lần trong vòng 90 ngày sau khi xảy ra TIA, nếu người bệnh không có biện pháp can thiệp kịp thời.
Điều gì sẽ xảy ra nếu người bệnh đến viện đúng lúc?
Trong trường hợp của ông Minh, nhờ được thăm khám và chẩn đoán kịp thời, các bác sĩ đã nhanh chóng xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa. Ông được yêu cầu thay đổi chế độ sinh hoạt, sử dụng thuốc chống đông máu và kiểm soát huyết áp nghiêm ngặt. Theo bác sĩ điều trị, việc phát hiện TIA và can thiệp sớm đã giúp ông Minh tránh được một cơn đột quỵ thực sự – điều có thể đã khiến ông phải sống chung với tàn tật suốt phần đời còn lại.
Việc điều trị TIA không chỉ dừng ở thuốc men mà còn là một cuộc cách mạng toàn diện trong lối sống: từ việc kiểm soát cân nặng, tập thể dục thường xuyên, kiểm tra định kỳ, cho đến việc quản lý căng thẳng và chất lượng giấc ngủ.
Làm sao để tự bảo vệ bản thân và người thân khỏi nguy cơ TIA và đột quỵ?
Không ai mong muốn gặp phải những biến cố sức khỏe, nhưng sự chủ động luôn là chiếc chìa khóa bảo vệ tốt nhất. Một số lời khuyên thiết thực:
-
Không bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của cơ thể, dù là ngắn ngủi.
-
Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là huyết áp, đường huyết và mỡ máu.
-
Bỏ thuốc lá, hạn chế bia rượu, tăng cường ăn rau xanh và chất xơ.
-
Duy trì thói quen vận động mỗi ngày, ít nhất 30 phút.
-
Chia sẻ kiến thức với người thân, giúp cộng đồng nâng cao nhận thức về TIA.
Lời kết: Hãy xem TIA như một món quà cảnh báo từ cơ thể
Không ai mong đợi một cơn thiếu máu não thoáng qua, nhưng nếu nó xảy ra và được phát hiện đúng lúc, thì hãy xem đó như một món quà của sự tỉnh thức – giúp bạn và gia đình có cơ hội ngăn chặn điều tồi tệ hơn xảy ra.
Câu chuyện của ông Minh không chỉ là một lời cảnh báo, mà còn là minh chứng rằng: chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát nguy cơ đột quỵ nếu biết lắng nghe cơ thể mình và hành động kịp thời.
Comments
Post a Comment